Bóng đèn Led siêu sáng đang là hướng phát triển quan trọng ở lĩnh vực chiếu sáng của nhiều nước trên thế giới. Với hiệu suất phát quang cao, độ rọi tăng, an toàn hơn, không tiết kiệm ánh sáng mà thật sự tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc phát triển công nghệ Led thay thế công nghệ chiếu sáng truyền thống vẫn còn nhiều thách thức chưa giải quyết được.

Xưởng sản xuất đèn Led của Công ty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông

Hiệu quả lớn
Với nhiều cái “nhất” và “siêu” như: tuổi thọ cao nhất, có lợi cho sức khỏe nhất, siêu sáng, siêu tiết kiệm điện… đèn Led đã mang lại lợi ích vô cùng to lớn cho nhân loại. Trong giao thông, công nghệ Led  đã thỏa mãn tiêu chí tiết kiệm điện năng, mỹ quan, dễ điều khiển và bảo vệ môi trường. Tại đường Hùng Vương, thị xã Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp, đã lắp đặt hệ thống chiếu sáng công cộng bóng đèn Led siêu sáng cho hiệu suất phát quang lên tới 120Lm/W, độ rọi lên trên 50%, đặc biệt bóng chỉ tiêu hao một lượng điện bằng 50% mức tiêu thụ, tuổi thọ trên 50.000 giờ, gấp 6 lần so với hệ thống chiếu sáng công cộng khác. Hà Nội, thành phố (TP) Hồ Chí Minh và nhiều thành phố, thị xã ngày càng đẹp lung linh nhờ hệ thống chiếu sáng và quảng cáo bằng đèn Led. Sông Hàn (Đà Nẵng) về đêm đẹp và lộng lẫy lạ thường nhờ hiệu ứng ánh sáng đèn Led trang trí được lắp đặt tại các cây cầu: sông Hàn, Thuận Phước, Trần Thị Lý, cầu Rồng. Công ty thương mại Nguyễn Kim đã đầu tư gần 2.000 bóng đèn Led dạng tuýp để chiếu sáng hơn 1.000m² khu trưng bày sản phẩm và văn phòng ở siêu thị Nguyễn Kim – Thủ Đức (TP Hồ Chí Minh). So với việc sử dụng bóng đèn huỳnh quang tuýp loại 1,2m 36W cho thấy, bóng đèn Led dạng tuýp loại 1,2m công suất 22W của nhãn hiệu Philips có khả năng tiết kiệm điện đến 3 lần mà vẫn đảm bảo độ sáng như mong muốn. Từ dự án trình diễn hệ thống chiếu sáng trong nhà sử dụng đèn Led tiết kiệm điện, một số phòng làm việc và khu hành lang tại tòa nhà Bộ Công Thương, tòa nhà NEWTACO- 21 Láng Hạ, Hà Nội; Khu Công nghệ Nghĩa Đô, Viện Khoa học công nghệ Việt Nam… được lựa chọn lắp đặt vận hành thử nghiệm hệ đèn Led. Kết quả kiểm toán năng lượng cho thấy, sản phẩm Led thay bóng đèn compact đạt chất lượng ánh sáng cao, độ rọi tăng 60%, sản phẩm Led panel LSL-A600L thay bóng đèn huỳnh quang T8 sử dụng chấn lưu sắt từ không dán nhãn tiết kiệm năng lượng cho chất lượng ánh sáng tăng 70%. Một nghiên cứu đo hiệu suất của 4.250 đèn Led lắp đặt tại 35 địa điểm cho thấy, so với hệ thống chiếu sáng trước đó, đèn Led tiết kiệm được hơn 3,4 triệu kWh mỗi năm, ánh sáng đèn phát ra dễ chịu hơn vì giống như ánh sáng ban ngày.

Ngoài ra, đèn Led còn dùng để trang trí nội thất tạo vẻ đẹp huyền bí, sang trọng lại rất hiện đại. Trong y học, đèn Led được sử dụng kích thích quá trình trẻ hóa tự nhiên của da, loại bỏ lượng sắc tố vàng cam trong máu ở bệnh nhân bị thừa sắc tố, điều trị mụn trứng cá, phát hiện ung thư tiền liệt tuyến… Trong nông nghiệp, đèn Led ứng dụng để ươm tạo giống cây, kích thích sinh trưởng cho cây trồng, cải thiện chất lượng nông sản giúp tăng giá trị dinh dưỡng, giảm nồng độ nitrat 44 – 65% của rau quả  Ngoài  ra, đèn Led  có thể lắp trên các điểm cao như nóc tòa nhà cao tầng, tháp truyền hình, trạm phát sóng, cột điện cao áp, trạm truyền tải điện, sân bay và vị trí lắp đặt khó tiếp cận với nguồn điện lưới mà phải dùng acquy, năng lượng mặt trời.…

Kết quả của nhiều công trình nghiên cứu cho thấy, đèn Led tiết kiệm khoảng 90% điện năng tiêu thụ so với đèn sợi đốt và 50% so với đèn compact. Có thể đạt được điều này do hệ số công suất của đèn Led đạt 0,97 trong khi các loại đèn truyền thống chỉ đạt 0,1 – 0,5. Bên cạnh đó, hệ thống tản nhiệt độc đáo còn giúp giảm công suất điều hòa nhiệt độ. Việc này đồng nghĩa người tiêu dùng tiết kiệm đến 2 lần khi sử dụng Led thay các loại đèn khác. Ánh sáng đèn Led có nhiệt độ màu 3000K và 5300K hoàn toàn phù hợp sử dụng cho mọi không gian. Ngoài ra, đèn Led không nhấp nháy trong quá trình thắp sáng nên không gây hại cho mắt, các sản phẩm đèn Led  còn được sử dụng các biện pháp chống chói tối đa nhằm bảo vệ mắt. Đặc biệt, sản phẩm của nó không chứa các chất độc hại (thủy ngân, chì, camium) và tia bức xạ nên an toàn hơn cho người sử dụng.

Bên cạnh đó, việc thay thế đèn Led vô cùng đơn giản, đối với các loại đèn dùng các chuẩn đuôi E27, E40 thì có thể thay thế trực tiếp đèn Led. Đối với đèn dạng tube, cũng có nhiều sản phẩm đèn Led thay thế tùy thuộc vào yêu cầu của người sử dụng.

Vẫn chưa hấp dẫn
Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc ứng dụng đèn Led vẫn còn rất hạn chế. Nguyên nhân là do người dân chưa nhận thức đầy đủ về hiệu quả thiết thực mà đèn Led mang lại. Mặt khác, chi phí đầu tư ban đầu cho đèn Led còn khá cao. Chi phí cho một bộ đèn Led có công suất từ 100-160W khoảng 15-20 triệu đồng, trong khi sử dụng bóng sợi đốt chỉ vào khoảng 3-3,5 triệu đồng (đắt hơn từ 4-5 lần) chính là nguyên nhân khiến đèn Led chưa thực sự phổ biến tại Việt Nam, bên cạnh đó giá điện rẻ dẫn đến cơ chế thu hồi kinh phí đầu tư thay thế đèn Sodium bằng đèn Led nhằm tiết kiệm điện rất khó khăn. Quan trọng hơn cả là Việt Nam vẫn thiếu tiêu chuẩn thiết kế sản phẩm, việc kiểm soát chất lượng chưa tốt khiến cho thị trường Led ở Việt Nam đang tràn ngập sản phẩm Trung Quốc nhập lậu trốn thuế chất lượng thấp, giá rẻ, gây mất lòng tin cho người tiêu dùng. Hơn nữa, kinh phí dành cho công tác đầu tư mới và công nghệ rất hạn chế. Hiện chưa có đơn giá, định mức cho đèn Led chiếu sáng đường phố, gây khó khăn cho đơn vị quản lý muốn ứng dụng đèn Led. Không chỉ người tiêu dùng Việt hạn chế kiến thức về Led chiếu sáng mà các cơ quan ban ngành cũng thiếu trình độ chuyên môn trong việc xây dựng, vận hành và duy trì hệ thống công nghệ Led. Sự phối hợp giữa các cơ quan R&D (nghiên cứu và phát triển), cơ quan đánh giá chất lượng sản phẩm và các nhà sản xuất, cung cấp các sản phẩm chưa đồng bộ, chặt chẽ và hiệu quả, chưa có chính sách cụ thể nhằm khuyến khích việc phát triển công nghệ Led ở Việt Nam.

Cần chính sách hợp lý
Theo các chuyên gia, để thị trường Led phát triển bền vững ở Việt Nam, nhà nước cần có lộ trình phát triển công nghệ chiếu sáng Led thay thế các nguồn sáng truyền thống, xây dựng tiêu chuẩn cho sản phẩm đèn chiếu sáng Led. Tăng năng lực cho các phòng đo lường kiểm tra chất lượng sản phẩm Led. Ưu đãi về thuế nhập khẩu thiết bị, linh kiện để sản xuất đèn Led và quan trọng hơn cả là công tác truyền thông nâng cao nhận thức cho cộng đồng về công nghệ chiếu sáng Led. Các cơ quan truyền thông, các nhà sản xuất và cung cấp dịch vụ chiếu sáng cần cung cấp thông tin đúng, đầy đủ và rõ ràng cho người tiêu dùng về ưu nhược điểm của sản phẩm Led… Chính phủ cần có cơ chế, chính sách khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất đèn Led, từ đó hạ giá thành sản phẩm; đồng thời tăng cường công tác truyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích của đèn Led.

Đặc biệt, cần hướng dẫn người tiêu dùng biết cách chọn đúng đèn Led theo lĩnh vực sử dụng và nên chọn sản phẩm của những hãng sản xuất có uy tín. Khi chọn đèn Led để chiếu sáng cần lưu ý đến hiệu suất phát sáng cũng như tuổi thọ càng cao càng tốt. Tuy chi phí lắp đặt ban đầu của đèn Led cao hơn so với các loại đèn khác nhưng tuổi thọ đạt đến 50.000 giờ, tương đương khoảng 12 năm (nếu sử dụng chiếu sáng 12 giờ/ ngày), lại tiết kiệm chi phí bảo trì bảo dưỡng trong suốt thời gian sử dụng là điều người tiêu dùng nên quan tâm. Đặc biệt, yếu tố quan trọng  tạo nên  chất lượng của đèn Led là chip Led và kết cấu nhôm tản nhiệt trong chóa đèn. Để hạ chi phí, hàng Trung Quốc không rõ xuất xứ thường sử dụng chip Led chất lượng kém và giảm bớt nhôm tản nhiệt để hạ giá thành sản phẩm, làm ảnh hưởng lớn tới tuổi thọ cũng như hiệu suất phát quang của đèn Led. Vì vậy, người sử dụng cần thận trọng khi lựa chọn thương hiệu để mua đèn Led trên thị trường.

(Nguồn: baocongthuong.com.vn)