Dữ liệu thời tiết có thể giúp tạo ra sự khác biệt của ô tô SDV không?
PHẦN LAN – Công ty Vaisala tin rằng việc tích hợp dữ liệu thời tiết tốt hơn, có thể giúp nâng cao chức năng của phần mềm ô tô, đồng thời giảm tỷ lệ tai nạn giao thông.
Người lái xe nhận được thông tin cập nhật theo thời gian thực như mưa, chất lượng không khí và áp suất gió
Để các ô tô SDV (software-defined vehicles) (1) trở thành phiên bản nâng cấp so với các phương tiện truyền thống, các nhà sản xuất ô tô phải chứng minh được tính ưu việt về mặt chức năng của chúng. Mặc dù các dịch vụ phần mềm liên quan đến thông tin giải trí và phát trực tuyến có thể hấp dẫn khách hàng, nhưng chúng đã trở thành các tính năng tiêu chuẩn trong hầu hết các loại xe mới. Một lĩnh vực cần được chú ý nhiều hơn nữa, đó là sự trải nghiệm lái xe của khách hàng. Điều đó đã được thực hiện với nhiều công nghệ hỗ trợ, bao gồm các hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến (ADAS – advanced driver assistance systems), hệ thống phanh điện tử (EBS – electronic braking systems) và các chế độ lái được hỗ trợ bằng phần mềm, cho phép người lái thay đổi cách hoạt động của xe và quản lý mức tiêu thụ năng lượng.
(1) Ô tô SDV: đề cập đến khả năng nâng cấp xe trong suốt vòng đời của xe, thông qua kiến trúc tập trung, cập nhật và tích hợp các ứng dụng mới để nâng cao chức năng của xe.
Trải nghiệm lái xe có thể được tăng cường thông qua việc tích hợp dữ liệu thời tiết một cách tốt hơn. Việc khai thác dữ liệu thời tiết và phân tích dữ liệu đó, cho phép các nhà sản xuất ô tô thông báo cho khách hàng về tình trạng các tuyến đường theo thời gian thực, tạo ra các hệ thống định tuyến thích ứng hơn và cải thiện một loạt phần mềm lái xe, bao gồm hệ thống ADAS, lái xe tự động (AD – autonomous driving) và hệ thống EBS. Trưởng phòng giải pháp Vaisala ô tô tại công ty Xweather, ông Lasse Lumiaho tin rằng việc tận dụng dữ liệu thời tiết chắc chắn sẽ trở thành một tính năng cốt lõi của các ô tô SDV trong tương lai. Ông Lasse đã nói rằng: “Tác động của hiện tượng nóng lên toàn cầu ngày càng phổ biến, và ô tô sẽ ngày càng nhạy cảm hơn với các sự kiện thời tiết khi chúng ta chuyển sang sử dụng các phần mềm và năng lượng điện. Việc giúp người lái xe điều hướng trong môi trường mới này sẽ là điều rất được quan tâm.”
Theo dõi thời tiết theo thời gian thực
Một hệ thống giám sát thời tiết hiệu quả và chính xác dành cho những ô tô SDV, bao gồm hai thành phần cốt lõi: dự báo thời tiết khí quyển và thời tiết đường bộ.
Dữ liệu khí quyển được tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau, cả thương mại và chính phủ. Điều này giúp cho việc xây dựng hồ sơ thời tiết toàn cầu theo thời gian thực, sau đó có thể được tích hợp với phần mềm ô tô để việc định tuyến tốt hơn và giúp người lái xe điều hướng xung quanh các gián đoạn tiềm ẩn. Thông qua dịch vụ Xweather, Vaisala cung cấp một số giải pháp cho dữ liệu khí quyển, bao gồm máy theo dõi độ ẩm và hơi nước tự động và các thiết bị hoạt động dựa trên công nghệ LiDAR (2) để đo và phân tích hoạt động của đám mây. Ngoài ra, công ty Vaisala cung cấp dữ liệu dự báo thời tiết trên toàn cầu, cả những khu vực nằm giữa các trạm theo dõi thời tiết. Là một phần của hệ thống lập bản đồ trên xe, hồ sơ của các số liệu này có thể được sử dụng để cảnh báo người lái xe về các điều kiện thời tiết nghiêm trọng và đề xuất các tuyến đường thay thế hoặc ngăn cản hoàn toàn việc di chuyển.
(2) Lidar: là một phương pháp khảo sát đo khoảng cách tới mục tiêu, bằng cách chiếu sáng mục tiêu đó bằng một tia lazer xung quanh và đo các xung phản xạ thông qua một cảm biến.
Giám sát tình trạng các tuyến đường được kích hoạt bởi một hệ thống dự báo, được xây dựng có mục đích, tận dụng hơn 70 nguồn dữ liệu, bao gồm các trạm thời tiết ven đường, để có thể dự báo tình trạng lái xe. Ông Lasse đã giải thích rằng: “Trên thực tế, điều này có nghĩa là cung cấp thông tin cập nhật theo thời gian thực về số milimet nước, tuyết hoặc băng trên đường trong một khu vực nhất định và cung cấp thông tin đó cho người lái xe”. Thông qua phần mềm của xe, điều này có nghĩa là cung cấp dữ liệu chi tiết hơn về tình trạng các tuyến đường có thể ảnh hưởng đáng kể đến sự an toàn và trải nghiệm lái xe. Dữ liệu thời tiết đường bộ của giải pháp Xweather có sẵn trên khắp thế giới, bao gồm nhiều khu vực ở Bắc Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Úc và New Zealand. Ông Lasse lưu ý rằng cần phải thực hiện nhiều công việc hơn nữa, để mở rộng phạm vi phủ sóng sang các khu vực đang phát triển.
Hai thành phần này cùng nhau tạo nên phần lớn nền tảng giám sát đường bộ Xweather của công ty Vaisala dành cho các ứng dụng ô tô, có thể được tích hợp vào phần mềm xe nhằm cung cấp cho người lái xe dữ liệu thời tiết liên tục. Vào tháng 11/2024, thông qua quan hệ đối tác với nhà cung cấp dữ liệu và phần mềm ô tô Nira Dynamics, công ty Vaisala đã bổ sung thêm thành phần thứ ba: dữ liệu ô tô được kết nối. Hiện công ty tích hợp nền tảng ô tô của mình và các mô hình dự báo dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học hiện có với hàng tỷ điểm dữ liệu ô tô được kết nối của công ty Nira.
Ông Lasse đã nói rằng: “Chúng tôi đang tìm cách giảm thiểu tai nạn và cứu mạng con người khi dữ liệu này được tích hợp vào các ô tô SDV. Bạn có thể thấy những khu vực xảy ra tai nạn theo thời gian thực và đưa ra cảnh báo dựa trên dữ liệu tình trạng các tuyến đường của chúng tôi – ví dụ, do đường trơn trượt”. Dữ liệu từ những chiếc xe được kết nối có thể được chuyển tiếp đến các nhóm bảo trì đường bộ, để tăng khả năng phản ứng và giải quyết các vấn đề tiềm ẩn trước khi chúng trở nên nghiêm trọng.
Tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển trong tương lai
Trong khi việc tích hợp dữ liệu thời tiết và tình trạng các tuyến đường mới nhất hứa hẹn sẽ giúp ô tô an toàn hơn trên mọi phương diện, thì ứng dụng có ý nghĩa nhất trong việc tăng cường tính an toàn và khả năng sử dụng của các công nghệ. Ông Lasse đã nói về tiềm năng của dữ liệu thời tiết để đưa ra các chỉ báo chính xác và năng động hơn về phạm vi của xe điện (EV – electric vehicle). “Động cơ xăng chỉ có hiệu suất khoảng 25%, và động cơ diesel là 40%, nhưng xe điện có thể lên tới 95%. Điều này có nghĩa là khi các điều kiện môi trường ảnh hưởng đến hiệu suất, thì nó tương đối đáng chú ý.”
Chỉ riêng nhiệt độ không khí có thể làm giảm phạm vi cơ bản của xe điện tới 40%, tăng lên 75% nếu đường phủ đầy tuyết hoặc có gió lớn. Việc cung cấp thông tin như vậy thông qua hệ thống thông tin giải trí, đặc biệt là khi cung cấp các tùy chọn tuyến đường cho người lái xe, có thể giúp họ tiết kiệm thời gian và tiền bạc hoặc ngăn xe hết năng lượng trong vùng không có trạm sạc. Ngoài việc xác định phạm vi xe điện, dữ liệu này có thể được sử dụng để đưa ra khuyến nghị về các chế độ lái xe được hỗ trợ bởi phần mềm – ví dụ: đề xuất chuyển sang chế độ tiết kiệm khi lái xe trong thời tiết khắc nghiệt. Ngoài ra, hệ thống EBS có thể được cấu hình lại, để giúp người lái xe điều hướng trong điều kiện trơn trượt hoặc gió mạnh.
Việc tích hợp tốt hơn các bộ dữ liệu về thời tiết và điều kiện các tuyến đường sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các phần mềm tiên tiến hơn như hệ thống ADAS và AD. Ông Lasse cho rằng dữ liệu như vậy có thể chứng minh là cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho các tính năng này, bao gồm độ tin cậy, an toàn và niềm tin của người tiêu dùng. “Nếu khách hàng sử dụng dữ liệu này, xe có thể hiểu rõ hơn về ma sát của mặt đường và do đó giúp tăng tính khả dụng và an toàn của các tính năng này”. Hệ thống AD có thể bị vô hiệu hóa trong các điều kiện mà nó chưa được đào tạo đầy đủ để điều hướng, trong khi hệ thống ADAS có thể được kích hoạt để nhấn phanh khẩn cấp và ngăn ngừa tai nạn. Ngoài các ứng dụng trong xe, các bộ dữ liệu của giải pháp Xweather có thể được sử dụng để đào tạo tốt hơn các hệ thống ADAS và AD, cải thiện hiệu suất của chúng trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Nếu muốn tận dụng tối đa dữ liệu, khách hàng sẽ cần kết nối trực tiếp
Cuối cùng, ông Lasse tin rằng việc tích hợp sâu hơn dữ liệu về thời tiết và tình trạng các tuyến đường, sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc hiện thực hóa các ô tô SDV, chứng minh những lợi thế rõ ràng so với các ô tô truyền thống. Tuy nhiên, kết nối không đồng đều – đặc biệt là ở những vùng nông thôn – có thể ảnh hưởng đến độ tin cậy của các dự đoán thời gian thực. Ông Lasse nói rằng: “Nếu muốn tận dụng tối đa dữ liệu, khách hàng sẽ cần một kết nối trực tiếp. Điều này cũng mở rộng sang các trường hợp sử dụng hệ thống lái ADAS và AD. Các cảm biến ngày nay có thể nhìn thấy những gì đang xảy ra ở phía trước cách 200m, nhưng chúng không thể nhìn thấy xung quanh các góc cua hoặc những gì nằm ngoài độ dốc”.
Theo thời gian, ông tin rằng việc sử dụng dữ liệu như vậy sẽ trở nên phổ biến trong phần mềm ô tô, một phần là do bản chất ngày càng phổ biến của các sự kiện thời tiết khắc nghiệt. Khách hàng sẽ không xem đó là tùy chọn bổ sung hoặc đăng ký mà là tính năng SDV cốt lõi được bao gồm theo tiêu chuẩn khi mua ô tô. “Ngày nay, chắc chắn đó là một tiện ích bổ sung, nhưng không nên thỏa hiệp về tính an toàn chỉ vì ai đó không đăng ký dịch vụ. Chúng ta đã thấy các tính năng phần mềm từ những chiếc xe cao cấp dần dần được đưa vào các mẫu xe phổ thông và tôi hy vọng điều tương tự cũng sẽ xảy ra ở đây”.
Để xem các tin bài khác về “Dữ liệu thời tiết”, hãy nhấn vào đây.
Nguồn: Automotive World
