Trong quá trình hoạt động, chiếc xe của bạn chịu tác động từ nhiều yếu tố. Trong đó, hệ thống làm mát ảnh hưởng lớn nhất đến sự vận hành của xe. Dưới đây là các loại hệ thống làm mát trên xe gắn máy. Hiểu về nó, bạn sẽ thấy được tầm quan trọng cũng như có biện pháp bảo dưỡng, khắc phục các “bệnh” từ hệ thống làm mát.
Hệ thống làm mát ảnh hưởng nhiều nhất (23%) tới quá trình vận hành của xe
Hệ thống làm mát bằng gió
Là phương pháp làm mát cho động cơ cổ điển nhất. Chiếm ít diện tích, vị trí đặt thông thoáng nên làm mát bằng gió được áp dụng hầu hết cho các động cơ xe gắn máy. Kiểu làm mát này được tăng cường nhờ những cánh tản nhiệt trên thân động cơ và thiết kế khí động học của yếm xe.
Hệ thống làm mát bằng khí tự nhiên
Với phương pháp này sức nóng ở xi-lanh, quy-láp sẽ toả ra môi trường không khí xung quanh. Do đó muốn làm mát có hiệu quả tốt phải gia tăng tiết diện làm mát của động cơ bằng cách đúc liền xi-lanh với quy-láp những cánh tỏa nhiệt, dùng kim lọai có hệ số truyền nhiệt lớn như nhôm hay hợp kim nhôm, khối lượng không khí lưu thông qua diện tích làm mát phải lớn. Vì vậy các động cơ được để trống, lợi dụng tốc độ của xe chạy trên đường để lấy tốc độ gió làm mát các cánh tản nhiệt.
Làm mát bằng gió cưỡng bức
Khi động cơ được đặt ở vị trí tương đối kín, gió không thể luồn vào và làm mát hiệu quả nên người ta thiết kế thêm một quạt gió để hút khí trời vào làm mát động cơ. Thông thường, quạt gió này được dẫn động bởi chính trục khuỷu động cơ.
Hệ thống làm mát bằng quạt gió (gió cưỡng bức)
Ưu điểm của hệ thống làm mát bằng gió cưỡng bức là đơn giản, gọn nhẹ, ít phải bảo trì bảo dưỡng. Tuy nhiên, mặt hạn chế của nó là nhiệt độ tăng cao khi động cơ hoạt động trong một thời gian dài do tiết diện tản nhiệt không lớn, hiệu suất tản nhiệt ra môi trường thấp do gió chỉ lướt qua bề mặt động cơ. Ứng dụng này được sử dụng nhiều ở các xe Scooter hay gắn máy thông thường, hầu như ít gặp trên các xe Motô phân khối lớn, kể cả Cruiser lẫn Sportbike.
Làm mát bằng nhớt
Đây là 1 ứng dụng khá phổ biến. Hệ thống bôi trơn sẽ kiêm nhiệm 1 phần nào chức năng làm mát. Nhiệt dung của nhớt thì cao, nhưng bù lại lưu lượng bị giới hạn nên hiệu quả làm mát cũng bị hạn chế. Song, việc giảm nhiệt cho dầu nhớt là rất hữu ích vì sẽ nâng cao hiệu năng của dầu nhớt, động cơ họat động tin cậy và ổn định hơn.
Vì tồn tại két nhớt nên ít nhiều áp lực nhớt bị giảm khi tới các cơ phận, và việc bẩn nghẹt két nhớt có thể dẫn tới các hệ lụy cực kỳ tai hại nếu sử dụng bảo dưỡng không đúng cách. Ở các xe môtô trang bị hệ thống làm mát này, các cánh tản nhiệt vẫn được làm lớn như lọai làm mát gió, nhưng có 1 két nhớt nhỏ thường nằm dưới cổ lái, tăng thêm vẻ hiện đại và bắt mắt cho xe. Hệ thống này chỉ thích hợp cho các lọai xe có dáng dấp hịên đại, cụ thể là các loại xe dòng Naked bike hay Sport bike cỡ nhỏ.
Làm mát bằng nuớc
Hệ thống làm mát bằng nước được cho là hoàn chỉnh nhất cho tới bây giờ của tất cả các lọai động cơ đốt trong. Nước làm mát được bơm qua vỏ động cơ và đưa ra két nước để tỏa nhiệt ra môi trường.
Làm mát bằng nước, dung dịch
Động cơ được trang bị hệ thống này tuy có phức tạp và “khó chịu” hơn khi bảo trì bảo dưỡng nhưng hoạt động ổn định và tin cậy hơn hẳn, nhiệt độ vận hành luôn đạt mức tốt ưu để cho hiệu suất cao nhất. Tuy nhiên, việc phải bố trí 1 két nước đủ lớn luôn ảnh hưởng tới khía cạnh thẩm mỹ của các xe Cruiser cổ điển, nên việc ứng dụng của nó không phải lúc nào cũng là lựa chọn của các nhà sản xuất. Còn ở các Sport Bike hay Touring, nó gần như là không thể vắng mặt vì sự hiệu quả của nó mới bảo đảm cho các động cơ nhiều xi-lanh tua lớn họat động ổn đinh.
Hệ thống làm mát kết hợp gió – nước
Một số nhà sản xuất đã khéo léo kết hợp giữa hệ thống làm mát bằng gió tự nhiên và bằng nước. Đây có thể nói là 1 phương án cực kỳ hợp lý vì vừa bảo đảm thẩm mỹ, vừa làm giản tiện hệ thống làm mát bằng nước, lại cân bằng được nhiệt độ giữa các xi-lanh, đặc biệt là khi ứng dụng cho dòng Cruiser máy V cổ điển.
Ở điều kiện Việt Nam, thường xuyên phải lái xe ở vận tốc thấp và khí hậu nhiệt đới, sự lựa chọn hợp lý có lẽ là ưu tiên cho các xe có hệ thống làm mát bằng nước hay tích hợp gió – nước. Các xe phân khối lớn làm mát bằng gió sẽ cực nóng khi chạy chậm, có thể nhiệt độ vẫn nằm trong tính toán của nhà sản xuất nên vận hành xe không bị ảnh hưởng nhưng người lái thật sự cảm thấy rất bức bối khi phải chịu đựng nhiệt độ quá cao từ buồng máy hắt lên.
(Nguồn autodaily.vn)
