Với hiệu quả từ việc nghiên cứu, chế tạo thành công ống xả bằng gang cầu thay thế cho ống xả inox nhập ngoại; năm 2013, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam  (ĐSVN) đã trao giải nhì – giải thưởng sáng tạo ĐSVN cho đề tài “Nghiên cứu, chế tạo ống xả bằng gang cầu thay thế cho ống xả bằng thép inox nhập ngoại trên đầu máy D13E” của xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn.

Hiện nay, xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn đang quản lý 62 đầu máy, trong đó có 14 đầu máy D13E (đầu máy Ấn Độ). Các đầu máy D13E được đưa vào sử dụng từ những năm 1980 đến nay vẫn đang vận dụng tốt. Thời gian qua, đã xảy ra tình trạng hư hỏng ống xả trên đầu máy D13E như nứt các góc lượn, cong vênh, vỡ các bề mặt bích lắp ghép…. Việc hư hỏng ống xả đầu máy đã làm gián đoạn sản xuất, gây nhiều khó khăn cho công tác sửa chữa và vận dụng đầu máy. Để giải quyết tình trạng trên, sau khi xem xét tính năng, cấu tạo, vật liệu, thành phần hoá học… của ống xả và động cơ đầu máy D13E; phương án nghiên cứu chế tạo ống xả bằng gang cầu thay thế cho ống xả bằng thép inox nhập ngoại trên đầu máy FD13E đã được xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn triển khai…

Ðầu máy D13E chuẩn bị ra kho tại xí nghiệp Ðầu máy Sài Gòn

Sản xuất trong nước
Nguyên nhân hư hỏng của bộ ống xả chủ yếu là do tập trung ứng suất nhiệt trong quá trình vận dụng và dẫn đến phá hủy ở những vị trí mặt cắt nguy hiểm. Sau khi tiến hành tìm hiểu, một số phương án đã được xí nghiệp “tính đến” như: sửa chữa phục hồi ống xả bị hư hỏng, đặt mua ống xả của nhà sản xuất… Tuy nhiên, những phương án này đều không khả thi vì sửa chữa, hàn vá ống xả rất nhanh hỏng, tiếp tục nứt vỡ, gãy…. Còn đặt hàng nhà sản xuất thì giá thành rất cao, hoặc không có hàng vì mặt hàng ống xả đầu máy Ấn Độ hiện không còn sản xuất. Với mục tiêu giải quyết khó khăn, giảm chi phí trong quá trình sửa chữa, nâng cao độ tin cậy vận hành đầu máy trên đường; giảm giá thành, chủ động vật tư (ống xả) thay thế hiện nay đang thiếu…, xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn đã bắt tay thực hiện Đề tài “Nghiên cứu chế tạo ống xả bằng gang cầu thay thế cho ống xả bằng thép inox nhập ngoại trên đầu máy D13E”. Để chế tạo được ống xả đúc bằng gang cầu, Ban chủ nhiệm xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn đã thiết kế bản vẽ, hình mẫu khuôn đúc, lựa chọn vật tư (gang cầu). Việc đúc phôi (sản phẩm thô) ống xả đầu máy D13E được thực hiện tại Công ty Nam Long, doanh nghiệp chuyên về đúc kim loại tại thành phố Hồ Chí Minh. Việc sử dụng, thay thế ống xả bằng thép inox nhập ngoại bằng ống xả đúc bằng gang cầu phải đảm bào yêu cầu kỹ thuật, không thay đổi lưu lượng dòng khí xả, không ảnh hưởng đến hoạt động và công suất của động cơ đầu máy.

Hiệu quả
Sau khi đúc, gia công, sản xuất chế tạo thành công ống xả bằng gang cầu, xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn đã cho lắp thử nghiệm trên đầu máy D13E – 706. Đến nay, đầu máy D13E – 706 đã vận hành trên 50. 000 km ổn định, không hư hỏng. Bộ ống xả chế tạo bằng gang cầu đã giải quyết được những khó khăn trở ngại trong quá trình sửa chữa, vận dụng đầu máy. Ống xả chế tạo bằng gang cầu chịu nhiệt đã đạt được các yêu cầu kỹ thuật như: chịu được nhiệt độ cao, ít bị biến dạng vì nhiệt, độ bền tốt, không gây xì hở khí xả trong quá trình đầu máy vận dụng… nên đã giảm nhân công, giảm chi phí sửa chữa.

Mặt khác, việc chọn đối tác trong nước đúc phôi ống xả đã giúp xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn luôn chủ động được số lượng, chất lượng ống xả, chủ động trong cho công tác sửa chữa. Gia công ống xả tại xí nghiệp giúp quản lý tốt về kết cấu, đảm bảo ống xả lắp ráp lên đầu máy không xảy ra sự cố, trở ngại, việc nghiệm thu cũng đơn giản hơn, tạo thêm công ăn việc làm, thêm thu nhập cho người lao động. Riêng chi phí cho chế tạo bộ ống xả bằng gang cầu trong nước đảm bảo giá thành rẻ hơn hàng nhập ngoại, phù hợp với tiêu chí sử dụng hàng trong nước của ngành đường sắt. Tính theo giá thị trường, với 1 ống xả nhập ngoại (ống xả inox Ấn Độ) và phụ tùng đi kèm (khớp nối mềm) có giá gần 99 triệu đồng. Còn ống xả sản xuất trong nước của xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn chỉ trên 55 triệu đồng. Với 14 đầu máy Đ13E, hàng năm xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn đã tiết kiệm gần 1 tỷ đồng khi thay thế ống xả đúc bằng gang cầu thay thế cho ống xả bằng inox nhập ngoại.

Với hiệu quả từ việc nghiên cứu, chế tạo thành công ống xả đúc bằng gang cầu thay thế cho ống xả inox nhập ngoại; năm 2013, Tổng công ty ĐSVN đã trao giải nhì – giải thưởng Sáng tạo ĐSVN cho đề tài “Nghiên cứu, chế tạo ống xả bằng gang cầu thay thế cho ống xả bằng thép inox nhập ngoại trên đầu máy D13E” của xí nghiệp Đầu máy Sài Gòn.

(Nguồn: baoduongsat.vn)