Luồng hàng là yếu tố quyết định phương án tổ chức sản xuất kinh doanh vận tải hàng hóa, là căn cứ đầu tiên để các nhà kế hoạch lập kế hoạch sản lượng, doanh thu; bố trí nhân lực, phương tiện đầu máy, toa xe; cân đối chi phí sản xuất cũng như lập kế hoạch đầu tư vận tải ngắn hạn, dài hạn…
Tuy nhiên, hiện nay công tác xây dựng luồng hàng chưa được nghiên cứu đầy đủ, chủ yếu dựa trên việc phân tích số liệu thống kê thực hiện qua các năm kết hợp với kinh nghiệm chuyên gia, chưa gắn với sự phát triển kinh tế chung của cả nước. Kết quả là luồng hàng hiện tại chưa dự báo đầy đủ các yếu tố ảnh hưởng, nhất là chưa có các nghiên cứu tổng thể, lâu dài phục vụ cho công tác nghiên cứu chiến lược kinh doanh vận tải hàng hóa bằng đường sắt. Đề tài “Nghiên cứu, xây dựng luồng hàng vận chuyển trên mạng lưới đường sắt Quốc gia” nghiên cứu phương pháp “xây dựng kịch bản kinh tế” kết hợp với các phương pháp truyền thống để xây dựng luồng hàng trên đường sắt sẽ khắc phục các tồn tại nêu trên.
Nội dung, phạm vi ứng dụng của đề tài
Trong nền kinh tế thị trường, toàn bộ quá trình sản xuất trao đổi đều được giải quyết thông qua thị trường. Thị trường là nơi trao đổi hàng hóa, tại đó mọi thành phần kinh tế cùng bình đẳng như nhau trong sản xuất, trao đổi và xác lập giá cả…
Quá trình vận chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất tới nơi tiêu thụ, từ nơi cần đi đến nơi cần đến đều được mọi phương tiện vận chuyển với mọi thành phần của xã hội. Các doanh nghiệp vận tải tự tìm kiếm nguồn hàng vận chuyển theo yêu cầu thực tiễn của thị trường. Các doanh nghiệp vận tải được tự do cạnh tranh, tự chủ trong sản xuất kinh doanh trên cơ sở theo các pháp luật, chính sách và thể chế của nhà nước.
Dồn tàu chở container trong cảng Hải Phòng.
Chính từ những đổi mới này đã dẫn đến những đặc điểm của công tác vận chuyển hàng hóa trong nền kinh tế thị trường. Sự hình thành các luồng hàng, là do yêu cầu của cung – cầu trong sản xuát và tiêu thụ sản phẩm, ngoài ra còn do sự chênh lệch về giá giữa các vùng, các khu vực kinh tế để tạo ra nguồn hàng này. Đối với các luồng hàng tạo ra do sự chênh lệch về giá thì chỉ có tính chất nhất thời. Khi không còn sự chênh lệch này nữa thì nguồn hàng này cũng sẽ không còn. Sự hình thành luồng hàng của mỗi phương tiện vận tải chịu sự chi phối của quy luật giá trị mà cước vận chuyển là yếu tố quan trọng nhất để quyết định các phương án vận chuyển sẽ do chủ hàng lựa chọn và quyết định. Chủ hàng sẽ lựa chọn phương thức vận chuyển nào, hay phương án vận chuyển nào có tổng chi phí liên quan đến quá trình vận chuyển nhỏ nhất. Tổng chi phí liên quan đến quá trình vận chuyển bao gồm: Cước phí vận chuyển, chi phí xếp dỡ, chi phí vận chuyển đường ngắn và các khoản chi phí khác như dịch vụ vận tải, phụ phí, hao hụt (nếu có).
Một số phương tiện vận chuyển có tốc độ vận chuyển cao, chất lượng phục vụ tốt an toàn thì sẽ thu được luồng hàng đòi hỏi thời gian vận chuyển ngắn chất lượng phục vụ vận chuyển cao và an toàn cho cả chuyến đi. Tất nhiên phương tiện này sẽ có giá cước cao hơn so với phương tiện khác.
Sự hình thành luồng hàng xuất phát chủ yếu từ quan hệ cung cầu và sự chênh lệch giá giữa các vùng trong từng thời điểm, cho nên không còn khái niệm vận chuyển bất hợp lý như trong thời kỳ kế hoạch hóa tập trung mà vận tải phải biết để khắc phục. Việc thuê vận chuyển là của chủ hàng, ngành vận tải chỉ có trách nhiệm vận chuyển. Bản thân chủ hàng sẽ lựa chọn giải pháp sao cho chi phí vận chuyển thấp nhất, tổng chi phí sản xuất là nhỏ nhất và có được lợi nhuận cao nhất.
Sản xuất của ngành vận tải là một bộ phận của quá trình sản xuất sản phẩm xã hội. Vận chuyển hàng hóa là tiếp tục quá trình sản xuất trong lĩnh vực lưu thông và là điều kiện không thể thiếu được trong quá trình sản xuất của mọi xã hội. Chất lượng công tác vận tải có ảnh hưởng lớn đến sản xuất của các ngành khác.
Trong công tác vận chuyển hàng hóa, luồng hàng phản ánh tình hình và đặc điểm kinh tế của mỗi nước, nó là cơ sở xuất phát của công tác vận tải: nó phản ánh sự liên hệ về kinh tế giữa các vùng, các khu vực và các điểm kinh tế của đất nước, phản ánh mối quan hệ về kinh tế giữa các ngành kinh tế quốc dân.
Khối lượng vận chuyển hàng hóa (tấn) phản ánh số lượng sản phẩm sản xuất của nền kinh tế quốc dân được vận chuyển bằng phương tiện vận tải theo thời gian (năm, quý, tháng).
Khối lượng vận chuyển hàng hóa biểu thị yêu cầu vận chuyển của ngành kinh tế quốc dân theo quy mô sản xuất trong từng thời kỳ kế hoạch. Nó phụ thuộc vào khối lượng sản xuất các sản phẩm và cơ cấu của sản xuất. Ngoài ra nó còn phụ thuộc vào kết cấu của thị trường các sản phẩm trong nền kinh tế của đất nước.
Lượng luân chuyển hàng hóa (tính bằng T km) chính là sản phẩm của ngành vận tải, biểu thị cả về khối lượng công tác và cự ly vận chuyển. Lượng luân chuyển hàng hóa chịu ảnh hưởng của các nhân tố ảnh hưởng đến số tấn vận chuyển và các nhân tố ảnh hưởng đến khoảng cách chuyên chở, tức là nó phụ thuộc vào sự phân bố sản xuất của đất nước.
Đề tài “Nghiên cứu, xây dựng luồng hàng vận chuyển trên mạng lưới đường sắt Quốc gia” là một đề tài khoa học công nghệ kết hợp giữa lý thuyết với tổng hợp những kinh nghiệm thực tiễn sản xuất kinh doanh vận tải đường sắt trong điều kiện đặc thù của nền kinh tế Việt nam nhằm giới thiệu những lý luận cơ bản về luồng hàng. Đánh giá, phân tích những đặc điểm cơ bản và những nguyên nhân chủ quan, khách quan có ảnh hưởng đến luồng hàng luân chuyển trên ĐSVN trong giai đoạn gần đây. Giới thiệu những phương pháp cơ bản về dự báo khối lượng vận chuyển hàng hóa đã được sử dụng trên thế giới, ở các ngành kinh tế khác của Việt Nam. Đề tài đã đề xuất phương pháp xây dựng luồng hàng của tương lai phù hợp với điều kiện của ĐSVN trong nền kinh tế thị trường có cạnh tranh. Xác lập bản đồ về các khu vực kinh tế có ảnh hưởng để xác định khối lượng hàng cụ thể có nhu cầu cần vận chuyển trên mạng lưới ĐS Quốc gia để tổ chức chạy tàu hiệu quả nhất.
Tháng 12/2012, tại hội nghị tổng kết “Giải thưởng Sáng tạo ĐSVN” đề tài “Nghiên cứu, xây dựng luồng hàng vận chuyển trên mạng lưới đường sắt Quốc gia” của Ban KDVT được trao giải nhất.
(Nguồn: baoduongsat.vn)
